BelSIO brengt medische kankerbehandeling en holistische therapieën samen

NIEUW PLATFORM De kankerzorg is de afgelopen jaren sterk geëvolueerd. Maar hoewel de overlevingskansen voor patiënten alsmaar stijgen, belasten de blijvende neveneffecten en complexe zorgnoden hun levenskwaliteit. Om deze klachten te ondervangen is door een groep artsen en zorgprofessionals op 16 oktober, de Dag tegen Kanker, een nieuw platform gelanceerd, dat collega’s wil ondersteunen in het aanbieden van integratieve kankerzorg.

Artsenkrant sprak met één van de initiatiefnemers en voorzitter van het nieuwe platform, oncologisch chirurg dr. Natacha Ruyssers. “In het huidige zorglandschap zijn er noden die niet volledig ingevuld kunnen worden door de klassieke geneeskunde. Steeds meer mensen beseffen het belang van leefstijlinterventies en complementaire therapieën. In ons land staat integratieve kankerzorg echter nog in de kinderschoenen. Een bijkomend probleem is dat veel zorgprofessionals vaak niet weten hoe zie hier concreet mee aan de slag moeten. Want, hoe pak je dat aan? Hoe screen je patiënten op hun noden? En hoe begeleid je ze in leefstijlinterventies? Zodoende kwamen we op het idee om de Belgian Society for Integrative Oncology (BelSIO) op richten als overkoepelend platform dat zorgprofessionals moet ondersteunen bij het implementeren van integratieve kankerzorg in de praktijk.”

Integratieve kankerzorg is een aanpak waarbij klassieke oncologische behandelingen worden aangevuld met wetenschappelijk onderbouwde complementaire therapieën en leefstijlinterventies. Denk bijvoorbeeld aan kinesitherapeuten, psychologen, voedingsdeskundigen en aanbieders van mindfullness. Het is daarbij niet de bedoeling om de reguliere behandeling te vervangen of in vraag te stellen, maar om klachten te verlichten, de levenskwaliteit te verbeteren en patiënten beter te ondersteunen tijdens én na hun behandeling.

Positieve reacties

De eerste feedback die BelSIO tot nu toe heeft ontvangen is alvast positief. “Collega’s zijn nieuwsgierig en geven aan dat er behoefte is aan een dergelijk initiatief. Niet alleen artsen, maar ook andere zorgprofessionals kunnen lid worden en toegang krijgen tot het platform. We richten ons dus op een multidisciplinaire insteek, waarbij we de verschillende zorgprofessionals met elkaar in contact willen brengen zodat er een kruisbestuiving plaats kan vinden. Daarnaast krijgen leden toegang tot verschillende webinars, tools en richtlijnen die hen ondersteunen bij het aanbieden van integratieve zorg. De eerste vier webinars staan alvast gepland voor volgend jaar”, zegt Ruyssers, die aanvult dat het de bedoeling is om in de toekomst het aanbod verder uit te breiden, zoals in de vorm van werkgroepen. “Ook onderzoeken we de mogelijkheid om een aantal congressen te organiseren, bijvoorbeeld in samenwerking met het Nederlandse Platform Integrative Oncology Nederland (PION)”, vult de oncologisch chirurg aan.

Naast het ondersteunen van zorgprofessionals aan de hand van webinars en congressen, heeft BelSIO tegelijk als doel het bundelen en toegankelijk maken van de bestaande wetenschappelijke kennis en richtlijnen. “We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden. Er bestaan grote organisaties in Amerika, Duitsland en Nederland die al richtlijnen hebben opgesteld, waar we op kunnen voortborduren. De wetenschappelijke kennis is er dus al, het draait er voor ons om die te vertalen naar praktische toepassingen voor professionals in België. Daarnaast willen we ook zelf een wetenschappelijke bijdrage leveren, onder andere door multicenterstudies mogelijk te maken en een actieve rol te spelen in onderzoek”, aldus Ruyssers.

Degelijk wetenschappelijk bewijs

Integratieve kankerzorg kan zich op verschillende wijzen voordoen; bijvoorbeeld in de vorm van acupunctuur, ademhalingstherapie, sporten en voedingscoaching. “Acupunctuur is voor veel klassiek geschoolde artsen misschien nog enigszins controversieel, maar er is wel degelijk bewijs uit klinische trials dat het effectief is voor specifieke toepassingen, zoals pijnbehandeling”, zegt Ruyssers. “Een concreet voorbeeld hiervan is pijn gerelateerd aan het gebruik van hormoontherapie of antihormoontherapie. Uitkomsten van studies tonen een bewezen effect boven placebo. Een ander voorbeeld betreft patiënten met angst en depressie, tijdens of na kankerbehandeling. Mindfulness is een goed onderbouwde therapie om deze patiënten te helpen angst te verminderen en om te gaan met depressieve gevoelens.”

Ruyssers vult aan: “Als wetenschappelijk bewezen is dat bepaalde therapieën een plaats hebben binnen kankerzorg, dan is het onze zorgplicht om patiënten deze aanvullende therapieën aan te bieden. Het is jammer dat er zoveel goede evidentie bestaat, maar dat patiënten niet altijd doorverwezen worden naar complementaire zorgprofessionals, en onvoldoende informatie krijgen over voeding en andere ondersteunende interventies rondom de kankerbehandeling.”

“Maar ergens is dat ook niet onverwacht. Het is voor artsen niet gemakkelijk om te beoordelen welke complementaire zorgverleners degelijk opgeleid zijn en wetenschappelijk onderbouwd werken. Dat creëert een hoge drempel voor artsen om patiënten door te verwijzen of zelf op onderzoek uit te gaan. Mindfulness wordt bijvoorbeeld nog niet terugbetaald, en vaak weten patiënten niet bij wie ze hiervoor terechtkunnen. Eén van onze doelen is daarom een netwerk in kaart brengen van kwalitatieve professionals die complementaire therapieën aanbieden. In Nederland is dit ook zo gedaan: zij hanteren richtlijnen waaraan zorgprofessionals moeten voldoen, en op basis daarvan kan lokaal een netwerk worden opgezet. Zo kunnen patiënten in hun eigen regio ondersteuning krijgen, zonder al te veel reistijd.”

'Als wetenschappelijk bewezen is dat bepaalde therapieën een plaats hebben binnen kankerzorg, dan is het onze zorgplicht om patiënten deze aanvullende therapieën aan te bieden'

Niet zweverig

Ruyssers benadrukt dat BelSIO zich uitsluitend richt op complementaire therapieën en bewust afstand neemt van de term ‘alternatieve therapieën’. “Die twee begrippen worden helaas vaak door elkaar gebruikt. Alternatieve zorg vervangt de reguliere behandeling en mist doorgaans wetenschappelijke onderbouwing; complementaire zorg vult de reguliere behandeling juist aan en ís wél wetenschappelijk onderbouwd. BelSIO vertrekt wél vanuit evidence-based kennis, daarom spreken we consequent over complementaire therapieën”, zegt ze. “Dat is belangrijk voor zorgprofessionals die nog terughoudend zijn; wat wij aanbieden is niet zweverig en heeft niets te maken met charlatans. We willen patiënten begeleiden met bewezen, veilige therapieën. Ons uiteindelijke doel is dat elke patiënt toegang krijgt tot deze brede, integratieve vorm van kankerzorg”, besluit Ruyssers.

>> Geïnteresseerden kunnen via de website belsio.be een aanvraag indienen om lid te worden van het platform.