Domus Medica

Re-integratie kan niet zonder huisarts, maar wél met duidelijke afspraken

Voor Domus Medica is het duidelijk dat de behandelende arts een cruciale rol speelt in het terug-naar-werktraject van de patiënt. “De vertrouwensrelatie tussen arts en patiënt heeft een sterke invloed op het goed begeleiden en ondersteunen bij het herstel en de terugkeer naar het werk.”

Filip Ceulemans

Een van de speerpunten waar minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke, op wil inzetten, is het terug aan het werk krijgen van langdurig zieken. Domus Medica heeft een duidelijke visie op de beste manier om dat aan te pakken. “Een succesvolle terugkeer naar werk vereist nauwe samenwerking en duidelijke communicatie tussen alle betrokken actoren: huisarts, arbeidsarts, adviserend arts, werkgevers en de patiënt zelf.” Ook werkgevers hebben volgens de huisartsenorganisatie een belangrijke rol. Zij moeten het contact met hun werknemer onderhouden en hem passende kansen voor werkhervatting aanbieden.

Behandelend arts centraal

Om haar visie kracht bij te zetten en beter te onderbouwen, bevroeg Domus Medica haar leden over de rol die ze in het terug-naar-werkbeleid weggelegd zien voor huisartsen. Maaike Van Overloop legde resultaten van de bevraging onlangs voor aan Frank Vandenbroucke tijdens een overleg waarbij de rol van de behandelend arts centraal stond.

Als eerste aanspreekpunt is de huisarts goed geplaatst om vroegtijdig signalen van langdurige uitval op te merken en preventief te handelen of door te verwijzen. De vertrouwensband die de huisarts heeft met zijn patiënt zorgt ervoor dat hij de geschikte persoon is om de patiënt medisch en psychologisch te begeleiden tijdens de re-integratie. Hij kan hem motiveren en ondersteunen bij het zoeken naar haalbare stappen richting werkhervatting. Het is wel belangrijk dat de vertrouwensrelatie niet onder druk komt door een controlerende en/of sanctionerende rol. “Het bepalen van arbeidsongeschiktheid en werkbelasting behoort vooral tot de taken van de arbeidsarts. Huisartsen hebben beperkte tijd en kunnen het volledige re-integratietraject niet regisseren. In de toekomst wordt de huisarts best gezien als medisch expert en vertrouwensfiguur, die samenwerkt met andere actoren zoals de arbeidsarts, de adviserend arts en de werkgever.”

Uiteenlopende visies

Uit de bevraging van de leden blijkt dat er zeer uiteenlopende visies bestaan over de rol van de huisarts, variërend van actieve begeleider in het ziekteproces tot geen rol in het beslissingsproces rond de werkhervatting. De behoefte aan ondersteuning om zich volledig te kunnen richten op de medische en psychosociale begeleiding van de patiënt komt duidelijk naar voren.

Huisartsen zijn vragende partij voor een duidelijker en meer gestructureerd kader met richtlijnen, tijdslijnen en een concreet perspectief over de verantwoordelijkheid van de diverse actoren. Huisartsen vragen ook heldere communicatie over waarom en wanneer een patiënt terug aan het werk moet.

Fit Note

Overleg is nog zo'n sleutelwoord in de verwachtingen van huisartsen. De arbeidsarts en de adviserend arts zouden sneller en actiever moeten worden ingeschakeld. Zij moeten huisartsen wel op de hoogte houden door middel van een verplicht en transparant verslag dat ook digitaal wordt gedeeld. Er moet structureel overleg komen tussen de huisarts, de arbeidsarts en het ziekenfonds.  Positieve signalen en terugkoppeling vanuit de arbeidsarts (en de werkgever) dragen ertoe bij dat de huisarts niet alleen het ‘lastige’ gesprek moet voeren. Op die manier wordt de huisarts ook ontlast van beslissingen over arbeidsongeschiktheid en re-integratie waardoor de vertrouwensband in gevaar komt.

Een term die de laatste tijd vaak opduikt, is de 'fit note' die in plaats van het ziektebriefje zou komen. Huisartsen staan overwegend kritisch tegenover dit concept. Hoewel het waardevol is om de nadruk te leggen op wat de patiënt nog wel kan, leven er bij huisartsen vragen over of zij wel de meest geschikte personen zijn om in te schatten welk werk een patiënt nog aankan. Dit kan ook de vertrouwensband tussen huisarts en patiënt in gevaar brengen en de administratieve belasting vergroten. Voor de huisartsen is de arbeidsarts, die de werkcontext kent en de brug kan slaan naar de werkgever, de meest geschikte persoon om een fit note op te stellen.

 

Barrières voor een ideaal terug-naar-werkbeleid

• Huisartsen ervaren weinig grip op cruciale factoren zoals werkomstandigheden, financiële prikkels en de draagkracht van de patiënt. Ze hebben weinig zicht op de werkinhoud of de mogelijkheden van werkhervatting.
• Het ontbreken van samenwerking en overleg tussen huisarts, arbeidsarts en adviserend arts gekoppeld aan veel onzekerheid over de rolverdeling.
• Vooral bij psychische aandoeningen en sociaal kwetsbare patiënten is het moeilijk om objectief te oordelen over werkcapaciteit. Huisartsen balanceren tussen stimuleren en beschermen.
• Werkgevers bieden zelden aangepast werk of progressieve werkhervatting aan. Fysiek belastende beroepen laten weinig ruimte voor re-integratie.
• Financiële en organisatorische drempels demotiveren de patiënt. Hoge uitkeringen en lage financiële prikkels ontmoedigen werkhervatting. Psychologische begeleiding is vaak onbetaalbaar of onbereikbaar door wachtlijsten. Oriënteringstrajecten zijn ontoereikend en missen voldoende begeleiding.