Tachtigste editie van de Geneeskundige Dagen van Antwerpen
Eerste editie was sprong in het duister
Op 11 en 12 september vindt de tachtigste editie plaats van de Geneeskundige Dagen van Antwerpen. De basis hiervan werd gelegd amper enkele dagen na de bevrijding van Antwerpen in september 1944.
Filip Ceulemans
Op 4 september 1944 rijden geallieerde troepen onder luid gejuich van de plaatselijke bevolking Antwerpen binnen. De Duitse bezetting is na iets meer dan vier jaar afgelopen, het oorlogsleed spijtig genoeg nog niet. V1- en V2-bommen zouden in de komende maanden nog dood en verderf zaaien.
Het weerhield het bestuur van de Geneeskundige Kring er niet van om op 6 september samen te komen voor een eerste vergadering sinds 1942, toen de vereniging door de Duitse bezetter 'aufgelöst' werd. Onder leiding van voorzitter dr. H. Opdebeeck en secretaris dr. J. Van Lennep had het bestuur ook tijdens de oorlogsjaren niet stilgezeten. Er werd nagedacht over de syndicale organisatie van de beroepsgroep en over een manier om “de hoge wetenschappelijke standing” van de artsen te vrijwaren.
Voordrachten in de winter van 1945-1946
Omdat de V-bommen het quasi onmogelijk maakten om meteen een wetenschappelijke organisatie op poten te zetten, duurde het tot 23 maart 1945 alvorens dr. Opdebeeck erin slaagde een grote bijeenkomst te organiseren met als doel de Antwerpse wetenschappelijke activiteiten te coördineren.
De idee van een wetenschappelijk tijdschrift werd meteen van tafel geveegd omdat de papierschaarste voor torenhoge papierprijzen zorgde. In de winter van 1945-1946 werden wel een eerste reeks voordrachten – met als onderwerp hypertensie – georganiseerd. Voor veel Antwerpse artsen volstond dit echter niet. Wie als eerste sprak over de organisatie van Geneeskundige Dagen van Antwerpen is nog moeilijk met honderd procent zekerheid te achterhalen. Doorgaans wordt aangenomen dat dr. R. Eyckmans, diensthoofd van de dienst huidziekten in het Sint-Elisabethziekenhuis, als eerste het idee opperde.
100 frank inschrijvingsgeld
Dr. Van Lennep, een oud-leerling van Eyckmans, reageerde meteen enthousiast en stelde zich kandidaat om de praktische uitwerking op zich te nemen. Op de bestuursvergadering van 30 juni 1946 kon dr. Van Lennep trots aankondigen dat in oktober van dat jaar de eerste editie van de Geneeskundige Dagen van Antwerpen zouden plaatsvinden.
Om zoveel mogelijk artsen te bereiken, werd contact genomen met de Dokterskring Extra Muros Provincie Antwerpen (DEMPA). Bij deze vereniging werd ook gepolst welke onderwerpen de interesse zouden wegdragen van de (huis)artsen. Aan de hand van de antwoorden werd beslist van het eerste jaar een ‘aftastende’ editie te maken met de nadruk op ‘klinische zittingen’ die zouden doorgaan in het Sint-Elisabethgasthuis en Sint-Camillus. Het inschrijfgeld werd bepaald op 100 frank (2,5 euro).
In de operatiezaal moesten ladders worden geplaatst zodat ook de artsen op de achterste rij konden volgen.
Op vrijdag 4 oktober om 17.30 uur was het dan eindelijk zo ver en kon gouverneur Richard Declerck de Geneeskundige Dagen van Antwerpen voor open verklaren. Diezelfde avond werd aan het geneesherenhuis een gedenkplaat onthuld ter nagedachtenis van de artsen van de provincie die slachtoffer werden van oorlogsgeweld.
Zaterdag 5 oktober kon het wetenschappelijk programma van start gaan. Vanaf 9 uur vonden in het Sint-Elisabethgasthuis klinische demonstraties plaats door de dienstoversten dr. A. De Caluwé (heelkunde), dr. C. Hertoghe (urologie), dr. R. Eyckmans (dermatologie) en dr. L. Deckers (radiotherapie). Het succes was enorm. In de operatiezaal waar dr. De Caluwé zijn demonstratie hield, moesten ladders worden geplaatst zodat ook de artsen op de achterste rij konden volgen.
Intussen besprak dr. Massa in Sint-Camillus orthopedische problemen na arbeidsongevallen en lichtte dr. G. Vanderzijpen de praktische toepassing van bloedtransfusies toe. Vervolgens werd onder leiding van dr. G. Van der Voort een bezoek gebracht aan de Provinciale Dienst voor Bloedtransfusie van het Rode Kruis.
Gevarieerd programma
Zaterdagnamiddag en zondag werden in het Geneesherenhuis spreekbeurten gehouden. Volgende onderwerpen stonden op het programma:
- Actuele gegevens over diabetes
- Behandeling van angina pectoris
- De sulfamide weerstandige gonorrhea
- De verwikkelingen der sulfamiden en penicilline therapie
- De moedersterfte in België: oorzaken en bestrijding
- Wat men niet moet doen in geval van infectie van de hand
- De hedendaagse behandeling van brandwonden
- De gevolgen van gastrectomie
- De beroepsoriëntering
- De wetenschappelijke standing van de plattelandsgeneesheer
- De taak van de geneesheer in het fabrieksleven
- Huidige opvatting in zake medisch geheim
- De wettelijke verantwoordelijkheid van de geneesheer in geval van bloedtransfusie
- Hygiëne van de arbeid
- Medisch schooltoezicht
- Medische gevolgen van het langdurig verblijf in Afrika
De eerste editie van de Geneeskundige Dagen van Antwerpen werd afgesloten met een lunch in Hotel de Londres. Omdat het succes van de eerste editie groot was, werd meteen beslist van de Geneeskundige Dagen van Antwerpen een jaarlijks evenement te maken. Een traditie die vandaag nog steeds standhoudt.
