Schade voor ontwikkelende brein en op lange termijn
Stoppen met alcohol: een pleidooi voor jong én oud
Volgens kinderarts Nico van der Lely beschermen we kinderen en jongeren nog altijd onvoldoende tegen alcohol. Dit boek brengt in kaart wat we daarvoor kunnen doen.
In 2014 verhoogde Nederland de leeftijdsgrens voor alcoholverkoop naar 18 jaar. Dat leek eerst effect te hebben: jongeren belandden minder vaak met een alcoholintoxicatie in het ziekenhuis. Maar die trend is tanende. Jongeren die drinken, drinken bovendien gemiddeld méér.
“Ik dans nog steeds op tafel – alleen val ik er nu niet meer af.”
Evi Hanssen
Een verontrustende evolutie, vinden kinderarts Nico van der Lely (Reinier de Graaf Gasthuis, Delft) en collega-experts uit Nederland en Vlaanderen, die samen het boek Stop met alcohol voor jongeren schreven. Hun boodschap is duidelijk: we beschermen kinderen nog altijd onvoldoende tegen de schadelijke effecten van alcohol op het ontwikkelende brein en de gezondheidsrisico’s op lange termijn.
Het boek bundelt 26 korte bijdragen over medische feiten, maatschappelijke patronen en het (gebrekkige) beleid. Die opzet leidt onvermijdelijk tot overlap, maar schetst wel een breed en genuanceerd beeld van het 'veelkoppige monster' dat alcohol is.
Geen kennis van risico's
Een hardnekkig probleem is dat jonge kinderen zich nauwelijks bewust zijn van de risico’s: van wie na een alcoholintoxicatie wordt uitgenodigd voor een opvolggesprek met ouders, zegt 90% dat ze de gevaren niet kenden. Hier ligt een taak voor ouders én onderwijs, benadrukt Van der Lely.
Ook ouders die zelf drinken moeten het gesprek aangaan; hun voorbeeldgedrag mag geen reden zijn om te zwijgen, maar juist een aanleiding om het thema bespreekbaar te maken.
Bij pubers speelt nog iets anders: zij weten vaak wel dat alcohol schadelijk is, maar groepsdruk weegt zwaarder. Dat verklaart ook waarom alcohol zo ingebakken zit in sportclubs, studentenverenigingen en, in Vlaanderen, ook jeugdbewegingen.
Liberale ideologie
Kinderarts Ann De Guchtenaere (UZ Gent) hekelt het feit dat minister Maggie De Block destijds het advies van de Hoge Gezondheidsraad negeerde om de minimumleeftijd voor alcohol te verhogen, vanuit de liberale ideologie dat mensen (en ook kinderen) zelf wel weten wat goed voor hen is. Haar hoop is nu gevestigd op huidig minister Frank Vandenbroucke, die geen electorale ambities meer heeft, en dus hopelijk wel onpopulaire maatregelen durft te nemen.
En het idee dat zonder alcohol het leven saaier wordt? Dat ontkracht presentatrice Evi Hanssen, die al vijf jaar nuchter door het leven gaat: “Ik dans nog steeds op tafel – alleen val ik er nu niet meer af.”
Nico van der Lely e.a., Stop met alcohol voor jongeren. Waarom dat moet en kan. Fontaine, 2025.
