Airco krijgt de wind van voren
Wereldwijd stijgt de vraag naar airconditioning (AC), meestal in de combinatie heating, ventilation and airconditioning (HVAC). Steeds vaker gaan we van de ene gekoelde ruimte naar de volgende gekoelde ruimte. Met de klimaatveranderingen en steeds vaker optredende warme temperaturen en hittegolven in ons gekoelde achterhoofd, is het belangrijk om de voor- en nadelen van het gebruik eens af te wegen.
Dokter Wim Van Hooste, preventieadviseur-arbeidsarts
Er is sterk bewijs voor negatieve gezondheidseffecten door hogere omgevingstemperaturen, vooral in de tropische en subtropische gebieden waar een derde van de wereldbevolking woont. Het gaat om grotere sterfte door hart- en vaatziektes, luchtwegaandoeningen, meer opnames op spoedgevallendiensten en meer ziekenhuisopnames, meer mentale gezondheidsproblemen en verder nog nadelige zwangerschapseffecten (Ebi et al., Lancet, 2021).
Er is ook een significant verhoogd risico op sterfte tijdens hittegolven in de gematigde regio’s. Dat effect is meer en meer problematisch in de steeds groeiende grote steden op aarde, waar het urban heat island effect optreedt, zijnde het opwarmen van de stadskern (Lundgren-Kownacki et al., Int J Biometeorol, 2018).
Daarnaast werd er vastgesteld dat de sterfte door de warmte in de laatste decennia zou zijn gedaald. Dit wordt mogelijks verklaard door fysiologische factoren (acclimatisatie, gewenning), gedrag (kleding), infrastructuur (groene ruimtes) en technologische factoren (early heat warning systems).
Er zijn bovendien bewijzen dat hittestress rechtstreeks de productiviteit doet dalen, en dat taken die complexe cognitieve functies of geschoolde, motorische handelingen vereisen slechter uitgevoerd worden. Ongeveer een derde van aan warmte blootgestelde werknemers ervaart nadelige effecten. Zeker in de tropen worden de fysiologische limieten soms bereikt, en dat zal in de toekomst steeds vaker optreden (Ebi et al., 2021).
Wennen aan de warmte zou beter zijn voor zowel het klimaat als voor onze gezondheid en weerbaarheid.
Airconditioning wordt gepromoot als een effectieve oplossing om hittestress te verminderen en tegen hitteblootstelling binnenshuis te beschermen, zodat er binnenshuis thermisch comfort ontstaat.
De studies naar een verband tussen sterfte en gebruik van airco spreken elkaar echter tegen. Een studie van Sera et al. (Epidemiology, 2020) uitgevoerd in meerdere landen, vond dat AC de sterfte doet dalen in USA, Canada, Japan en Spanje over de jaren heen.
Op 26 juli 2022 verscheen er een opinieartikel van onderzoekers van de Universiteit van Maastricht (van Marken Lichtenbelt & Pallubinsky) in de Nederlandse krant NRC waarin zij stelden dat we beter geen airco kunnen gebruiken, maar moeten wennen aan de warmte. Dat zou beter zijn voor zowel het klimaat als voor onze gezondheid en weerbaarheid. In kantoorgebouwen zou koeling heel terughoudend ingezet moeten worden.
Volgens het duo vang je daarmee twee vliegen in één klap: gezondere en meer weerbare mensen en energiebesparing. Het aspect van energiereductie is zeker een belangrijk gegeven. Weerbaar zijn betekent kunnen verdedigen of onafhankelijk van anderen zijn. Het is voor discussie vatbaar of mensen gezonder zijn zonder airco.
Op Radio 2 op 19 juli 2024 werd airco gewikt en gewogen. Aanbeveling: filters op tijd vervangen, regelmatig onderhoud voorzien en niet te sterk laten afkoelen (met niet meer dan < 7°C).
Het is kiezen tussen de ongemakken bij aircogebruik en zweten zonder airconditioning.
Hot, Hot, Hot (Arrow, 1982)
